Groeiplan Watertechnologie

Al acht opeenvolgende jaren wordt waterschaarste door het World Economic Forum gerekend tot de ‘top 5’ van de grootste, wereldwijde bedreigingen voor de welvaart. Nederland heeft alles in zich om oplossingen voor deze problematiek aan te dragen.

Bedrijven ontwikkelen producten, processen en diensten die wereldwijd kunnen worden verkocht in markten waar waterschaarste speelt. Om dit innovatieve ecosysteem van de Nederlandse watertechnologie te kunnen verzilveren is een integraal Groeiplan Watertechnologie ontwikkeld. Dit plan moet barrières om de noodzakelijke vooruitgang te boeken wegnemen en geeft een belangrijke impuls aan innovatiekracht, groei en exportvolume van de watersector.

Economische kansen

In de huidige situatie worden grote economische kansen die beschikbaarheid van voldoende schoon water veiligstellen te weinig en te langzaam opgepakt. Hiervoor bestaan verschillende barrières:

• Referentieprojecten zijn noodzakelijk voor overtuiging van de internationale markt, maar launching customers in de thuismarkt zijn moeilijk te vinden;
• Nederlandse watertechnologiebedrijven vervullen een sterke kennispositie, maar ze zijn relatief klein en hebben een beperkte slagkracht;
• Het opschalen van technologie en toepassing duurt te lang, wat het benutten van de kennisvoorsprong bemoeilijkt.

Het Groeiplan Watertechnologie wil bovengenoemde obstakels doorbreken. Het grijpt grote internationale uitdagingen rond waterbeschikbaarheid aan om wereldwijde impact te maken met de Nederlandse watertechnologie.

Het plan omvat het gehele ecosysteem van kennis, naar kunde, naar kassa: van onderzoek tot en met verdere ontwikkeling, validering en opschaling tot eerste demonstratie-toepassing door (private en publieke) launching customers, met flankerende afstemming binnen de sector en met andere sectoren. Het Groeiplan borgt de doorstroming van Nederlandse bedrijven naar de wereldmarkt en biedt hiermee economische meerwaarde.

Doel

Het Groeiplan zet in op groei in het verdienvermogen en de arbeidsproductiviteit, zowel voor de watertechnologiesector als voor de watergebruikende sectoren. Doelstellingen zijn:

1. Economische groei (direct): verdere ontwikkeling en (export)groei van de watertechnologiesector en van watergebruikende sectoren door middel van versnelde innovatie en uitrol van watertechnologie via een effectief werkend onderzoek-, test- en demonstratieprogramma en -ecosysteem.
2. Economische groei (indirect): behouden van ruimte tot verdere ontwikkeling en groei van watergebruikende sectoren door versnelde toepassing van watertechnologie, waarmee blokkades voor economische groei door waterschaarste worden verminderd of voorkomen.
3. Hoogwaardig voorzieningsniveau van water als economische en maatschappelijke randvoorwaarde: via keteninnovatie bijdragen aan een watertransitie die zorgt voor voldoende schoon water en een grotere leveringszekerheid voor alle gebruikers (huishoudens, industrie, agro, natuur) als essentiële voorwaarde in het vestigingsklimaat voor ondernemen en wonen.

Alomvattend Groeiplan 

Uniek aan het Groeiplan is dat het volledige onderzoeks- en innovatie ecosysteem rond watertechnologie is inbegrepen – van onderzoek tot en met fullscale demonstratie in de waterinfrastructuur en de verdere marktontwikkeling. Deze ketenaanpak is weergegeven in onderstaande figuur.

Watertechnologie van de toekomst

Het R&D-deel van het Groeiplan zorgt voor versterking van het onderzoeks- en innovatie ecosysteem. Dit gebeurt met onderzoek, ontwikkeling en demonstraties van innovaties. Met deze alomvattende aanpak kan de watertechnologiesector koploper worden en blijven in de nationale en globale watertransitie die zo nodig is. Dit creëert kansen voor economische groei. Tevens biedt het Groeiplan mogelijkheden om nieuwe innovaties op praktijkschaal te testen voor inzicht in opschalingseffecten. Door steeds de nieuwste innovaties mee te nemen in demonstratieprojecten, bouwen we letterlijk aan de watertechnologie van de toekomst. Ervaringen op praktijkschaal vormen input voor nieuw onderzoek en ontwikkeling. Op het grensvlak van wetenschap en praktijk ontstaan steeds unieke kennis, ondernemerschap en praktische inzichten die elkaar aanjagen.

Binnen het Groeiplan vinden demonstratieprojecten op praktijkschaal plaats in Oost-Nederland, waar de urgentie met betrekking tot waterschaarste in ons land het hoogst is. Hier kunnen bedrijven aan internationale klanten referenties laten zien die aantonen hoe, en dát, Nederlandse innovaties beantwoorden aan de wereldwijde marktvraag naar oplossingen voor behoefte aan voldoende, schoon en duurzaam water.

Vier programma’s, twee werkpakketten

Het Groeiplan Watertechnologie bestaat uit vier inhoudelijke programma’s en twee werkpakketten.

• Programma 1 ‘Enabling Watertech’ werkt in consortia met watertechnologiebedrijven, publieke en private eindgebruikers en kennisinstellingen aan kennisontwikkeling en ontwikkeling van technologie. Zo worden uiteindelijk technologische innovaties verkregen met impact op verdienvermogen, duurzaamheid en beschikbaarheid van voldoende schoon water.
• Programma 2 ‘Pilot & testen’ gaat om het uitvoeren van pilot- en testprojecten door consortia, zodat innovatieve watertechnologie opgeschaald en gevalideerd kan worden in de richting van verdere demonstratie.
• Programma 3 ‘Fullscale demonstratie’ omvat de eerste demonstratie van innovatieve watertechnologie in praktijktoepassingen. Deze demonstraties vinden plaats in Oost-Nederland via (innovatieve) samenwerkingen tussen eindgebruikers (‘launching customers’), watertechnologiebedrijven en kennisinstellingen. Hiermee realiseren deze consortia de noodzakelijke referentieprojecten om de internationale markt te kunnen veroveren.
• Programma 4 ‘Naar de Markt’ zorgt voor het valoriseren van de kennis en ontwikkeling, het stimuleren van ondernemerschap en het faciliteren van internationalisering (versterken export).

Deze vier programma’s krijgen ondersteuning vanuit het werkpakket ‘Versnellen en maximaliseren’. Belangrijk onderdeel van dit werkpakket zijn de innovation squads rond vijf focusgebieden die de deelnemende partijen aan de verschillende programma’s en de deelprojecten adviseren. Daarbij wordt onder andere gewerkt aan sociaal-maatschappelijke dimensies van innovatieve watertechnologie. Wat zijn de drivers en belemmeringen en hoe kunnen we deze beïnvloeden? De innovation squads vormen op deze wijze de ‘satéprikkers’ door het gehele programma. Dit werkpakket focust zich op drie domeinen:

• Verandermanagement en transitieprocessen;
• Bestuurlijk-juridische randvoorwaarden;
• Leren en ontwikkelen (human capital).

Tot slot is een goede onderlinge afstemming en zichtbaarheid van het Groeiplan Watertechnologie van cruciaal belang. Dit is ondergebracht in het werkpakket ‘Programmamanagement’.

Initiatiefnemers

Het Groeiplan Watertechnologie brengt zo’n 600 partijen bij elkaar: circa 500 bedrijven (ruim 90% mkb), onderzoeksinstellingen, waterschappen, drinkwaterbedrijven, regionale ontwikkelingsmaatschappijen, provincies, gemeenten en enkele ngo’s. 

Intiatiefnemers van het Groeiplan zijn:

• Wetsus – Wetsus, European centre of excellence for sustainable water technology, is een faciliterend intermediair voor trendsettende kennisontwikkeling. Wetsus creëert een unieke omgeving en strategische samenwerking voor de ontwikkeling van rendabele en duurzame waterbehandelingstechnologie van topniveau. De inspirerende en multidisciplinaire samenwerking tussen meer dan 100 bedrijven en 23 universiteiten en kennisinstellingen uit heel Europa leidt tot innovaties die een belangrijke bijdrage leveren aan de oplossing van de wereldwijde waterproblematiek.
• KWR – KWR genereert kennis om de watersector in staat te stellen water-wise te opereren in onze verstedelijkte samenleving. De wetenschappelijke bevindingen en de praktische innovaties van KWR vloeien voort uit een gevoel van professionele en maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van water. Zij dragen wereldwijd bij aan een duurzame beschikbaarheid van water in de stedelijke waterketen.
• STOWA – STOWA is het kenniscentrum van de regionale waterbeheerders (veelal de waterschappen) in Nederland. STOWA ontwikkelt, vergaart, verspreidt en implementeert toegepaste kennis die de waterbeheerders nodig hebben om de opgaven waar zij in hun werk voor staan, goed uit te voeren. Deze kennis kan liggen op toegepast technisch, natuurwetenschappelijk, bestuurlijk-juridisch of sociaalwetenschappelijk gebied.
• Samenwerkende waterschappen Oost-Nederland – de vijf waterschappen die deelnemen aan het Groeiplan Watertechnologie zijn: Vechtstromen, Zuiderzeeland, Drents Overijsselse Delta, Rijn en IJssel en Vallei en Veluwe.
• Water Alliance – De Water Alliance is een uniek samenwerkingsverband tussen de overheid, kennisinstellingen en het bedrijfsleven. De nadruk ligt op het bedrijfsleven in de innovatieve en duurzame watertechnologie die wereldwijd vermarkt kan worden. Samen met Wetsus, het Center of Expertise Water (CEW) en het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV) Water vormt de Water Alliance een innovatieketen voor de watertechnologie op de WaterCampus in Leeuwarden.
• TKI Watertechnologie – Met TKI Watertechnologie slaan bedrijven, onderzoeksorganisaties en overheid de handen ineen om de beste kennis en innovaties in de watertechnologie te vertalen naar de praktijk. Het doel van TKI Watertechnologie is de ontwikkeling van kennis en innovatie op het gebied van watertechnologie te stimuleren, met efficiënte oplossingen in het vooruitzicht. Als resultaat vinden commerciële toepassingen zonder omwegen doeltreffend de markt, met lagere kosten voor maatschappelijke eindgebruikers.