DNA-technieken helpen legionella in de tropen op te sporen

In de tropen gelden andere condities in relatie tot groei van legionellabacteriën in watersystemen dan in Nederland. Met temperaturen van het drinkwater boven de 25°C – de veilige grens om de ziekmakende Legionella pneumophila geen kans te geven – zijn de groeiomstandigheden in tropische landen vaak ideaal. Een onlangs afgerond TKI-project dat door technologiebedrijven en kennisinstituten is uitgevoerd in Indonesië heeft laten zien dat een hoge genetische diversiteit aan L. pneumophila stammen aanwezig is in Indonesische watersystemen en dat deze stammen ook daadwerkelijk ziekte kunnen veroorzaken.

Ziekmakende bacterie

Legionella groeit vooral in waterige milieus bij temperaturen van 30 tot 45°C. In bepaalde watersystemen waar aerosolen (kleine waterdruppeltjes) worden gevormd, kunnen de bacteriën via de lucht worden verspreid. Daarbij lopen mensen het risico op een longontsteking (veteranenziekte): een infectie van de longen met soms een fatale afloop. In Nederland hebben uitbraken van legionellabesmetting geleid tot regelgeving voor drinkwater, proceswater en koelwatersystemen in de vorm van een verplichting tot het opstellen van risicoanalyses en beheersplannen.

Nog weinig bekend

In tropische landen is nog maar weinig bekend over het aantal ziektegevallen, veroorzaakt door legionella. Ontbrekende regelgeving is hier mogelijk debet aan, evenals de aandacht van artsen die vooral uitgaat naar andere infectieziekten die jaarlijks veel slachtoffers maken. Daarom is het van belang om te weten in welke mate van nature voorkomende L. pneumophila een risico vormen voor de volksgezondheid.

Grote variatie

Watermonsters afkomstig van verschillende locaties en bronnen in Indonesië zijn met behulp van kweektechnieken geanalyseerd om L. pneumophila stammen te isoleren. Er werden in totaal dertig verschillende L. pneumophila stammen aangetroffen die vervolgens genetisch werden gekarakteriseerd tot een sequentietype. De dertig stammen behoorden tot 24 verschillende sequentietypen, waaronder tien sequentietypen die nog niet eerder zijn beschreven of gerapporteerd. Aangezien het merendeel van de geïsoleerde stammen gerelateerd zijn aan klinische stammen, betekent dit dat deze stammen potentiele ziekteverwekkers zijn. Door de gevonden hoge genetische diversiteit van de L. pneumophila stammen en dat de sequentietypen van de meeste L. pneumophila stammen ook bij patiënten zijn aangetroffen, is het niet zinvol om specifieke detectiemethoden te ontwikkelen voor de meest voorkomende sequentietypen. Het is beter om watersystemen in Indonesië algemeen te monitoren op alle sequentietypen van L. pneumophila, waar al kweek- en qPCR-methoden voor beschikbaar zijn.