Koel hoofd en droge voeten dankzij blauwgroen dak

Project Smartroof 2.0 op Nationaal Deltacongres

De afgelopen twee jaar heeft KWR samen met partners binnen TKI Watertechnologie op Marineterrein Amsterdam onderzoek gedaan op het blauwgroene dak genaamd Project Smartroof 2.0. Het blauwgroene dak vangt regenwater op, slaat het opgevangen water op en hergebruikt dat om door middel van verdamping door diverse planten de stad te helpen verkoelen op warme zomerdagen. Sensoren meten en regelen het waterbeheer en de exacte verdamping van de begroeiing. De resultaten van het door KWR uitgevoerde onderzoek naar de hydrologische en energetische werking van het blauwgroene dak zijn onlangs gepubliceerd en worden gepresenteerd tijdens het Nationaal Deltacongres op 1 november 2018. Het Deltacongres staat dit jaar in het teken van ‘Doorwerken aan de delta: Nederland tijdig aanpassen aan klimaatverandering’.

Project Smartroof 2.0

Project Smartroof 2.0 is een TKI-Watertechnologie-innovatieproject van gemeente Amsterdam, Waternet, Drain Products, Aedes Real Estate, KWR en Marineterrein Amsterdam. Samen hebben we onderzocht hoe de transformatie van zwarte naar blauw-groene daken kan bijdragen aan een leefbare en klimaatbestendige stad. Klimaatverandering heeft een negatief effect op het welzijn van mensen. Ook de toenemende groei van de stad zorgt ervoor dat de druk op de openbare ruimte alleen maar toeneemt. Nieuwe en bestaande openbare ruimte moet daarom slim ingericht en beheerd worden en met blauwgroene daken kunnen hete zwarte daken in de stad getransformeerd worden tot functionele koele groene oases. Project Smartroof 2.0 is mede gefinancierd uit de toeslag voor Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI’s) van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Meer verkoeling en opvang van regenwater

Tijdens het tweejarig onderzoek is het effect van blauwgroene daken met een nieuw drainage, opslag- en capillair irrigatiesysteem vergeleken met een traditioneel groendak. Het blijkt dat het traditionele groendak een lage verdamping en een gering verkoelend effect heeft. Het dak dat uitgerust is met het Permavoid opslag- en capillair irrigatiesysteem vertoont een plantverdamping dat gelijk is aan die van normale bossen en velden in Nederland, ook tijdens hete, droge periodes.

Het traditionele groendak verdampte tijdens een droge periode van 2 weken in 2017 18 liter water per m2. Het blauwgroene systeem verdampte in diezelfde periode 42 liter water per m2, dat niet alleen voor een groter verkoelend effect zorgt, maar dus ook een grotere hoeveelheid regenwater uit het riool houdt. Ook zette het blauwgroene dak langjarig gemiddeld bijna 50% meer inkomende (zonne-)energie om naar verdamping van water in plaats van opwarming van lucht dan conventionele groene daken.

Een andere opvallende uitkomst is het temperatuurverschil tussen het oppervlak van een gewoon zwart dak en een begroeid blauwgroen dak. Dat verschil loopt op tot 40oC op zomerse dagen.
Verder zijn op het nieuwe dak in slechts 1 etmaal 42 verschillende soorten insecten gevonden, met een opmerkelijk hoog aantal vliegende insecten en een levendige populatie van meerdere soorten spinnen. Er werd zelfs een zeldzame soort sluipwesp aangetroffen.

Geconcludeerd kan worden dat daken niet langer slechts de bovenkant van een gebouw zijn, maar dat ze een belangrijke rol kunnen vervullen in de energieprestatie van het gebouw, het regenwaterbeheer van de stad en het dempen van het stadshitte-eilandeffect. Zo kunnen daken een positief effect hebben op mens, gezondheid en biodiversiteit.

Meer informatie

• Artikel in Water 2018, 10(9).
• Projectpagina Blauwgroen daksysteem voor actieve koeling, stedelijke biodiversiteit en reductie van regenwaterafvoer op tkiwatertechnologie.nl.