Geslaagde vetbestrijding zonder nadelige effecten voor rioolwaterzuivering

In Nederland spoelen huishoudens, bedrijven en horeca nog té veel vet door het riool. Hoewel gebruikt vet, voor bijvoorbeeld frituren of bakken, gewoon in de afvalbak mag, vinden gemeenten en waterschappen het nog vaak in het riool of op de afvalwaterzuiveringen. Het verstopt riolen, laat rioolgemalen vastlopen en verstoort het zuiveringsproces. Het bestrijden van vetophopingen in pompputten, afvoeren en riolen vormt een serieus onderdeel in de bedrijfsvoering van gemeenten en rioolwaterzuiveringsinstallaties.

Een bestaand microbieel product biedt uitkomst om deze vetophopingen tegen te gaan, zonder nadelige effecten op de samenstelling van het afvalwater. Ook kan in principe de ontvangende rioolwaterzuivering goed blijven functioneren. Dit blijkt uit recent afgerond onderzoek binnen TKI Watertechnologie (Topconsortia voor Kennis en Innovatie).

Hoge maatschappelijke kosten

De vervuiling van vet, olie en smeermiddelen – in het Engels vaak aangeduid met FOG – klontert samen en zet zich af op bijvoorbeeld pompgemalen. Als dit leidt tot verstopping of uitval van systeemonderdelen, kan dit gepaard gaan met hoge (maatschappelijke) kosten. Behalve benedenstrooms van het lozingspunt, kunnen deze problemen zich in de hele riolering voordoen. Ter illustratie: het kost een waterschap bijvoorbeeld bijna 3 euro om één liter vet uit het afvalwater te zuiveren. Dat is het dubbele van de kostprijs van vet in de winkel.

Microbiële behandeling van vetophopingen

Elke aanpak moet beginnen met preventieve maatregelen om vetlozing op het riool tegen te gaan. Als er desondanks teveel vet in het riool komt, zien gemeenten zich in sommige situaties genoodzaakt tot een curatieve aanpak. Zij kunnen hierbij gebruikmaken van Microcat®-BioPoP: een microbieel product dat op de markt is gebracht om vetophopingen in pompputten, afvoeren en riolen te bestrijden. Het product heeft een vaste, cilindrische vorm dat langzaam in water oplost. De microben en enzymen die erin zitten, komen vrij en breken het vet op biologische wijze af tot water en CO₂. In Nederland en ook daarbuiten wordt het product op meerdere locaties ingezet om vetophoping in (riool)netwerksystemen van industrie en gemeenten te voorkomen. Bij gemeente Zoetermeer leidt dit bijvoorbeeld tot minder overlastmeldingen en lagere reinigingskosten, zo blijkt uit de praktijk. Voor waterschappen rijst de vraag wat het effect van een dergelijk product is op de bedrijfsvoering van de rioolwaterzuiveringsinstallatie. In een samenwerkingsverband binnen TKI Watertechnologie is deze vraag onderzocht.

Geen nadelige effecten

Om aan te tonen of het product Microcat®-BioPoP de bedrijfsvoering van de rioolwaterzuivering eventueel nadelig kan beïnvloeden, is onderzoek uitgevoerd naar de samenstelling van het rioolwater (bekerglasexperimenten) en de zuiveringsefficiëntie (experimenten met bioreactoren) wanneer het product wordt toegepast. Daarnaast is met vergistingstesten gemeten wat het mogelijk effect is op de biogasproductie. Of door toepassing van het product eventueel ongewenste organische verbindingen vrijkomen, is nagegaan door een non-target screening en suspect-target screening. Al deze vormen van onderzoek wijzen uit dat als gevolg van het microbiële product de samenstelling van het rioolwater weliswaar wijzigt, maar dat er geen negatieve effecten zijn op de biologische processen in de rioolwaterzuivering, ook niet als het gaat om de biogasproductie. Het vrijkomen van additionele organische microverontreinigingen is niet aangetoond. Aangezien toepassing van het vet-afbouwende product in het rioolsysteem veelal beperkt blijft tot een deelstroom van het totale influent van de rioolwaterzuivering, lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat de waterschappen in hun bedrijfsvoering geen nadelige effecten hoeven te verwachten en dat zij en gemeenten het product goed kunnen gebruiken in hun strijd tegen vet.

Het TKI-project ‘Oplossing rioolvet’ is uitgevoerd in samenwerking tussen Macero, QM Environmental Services, Gemeente Oss, Gemeente Zoetermeer, Waterschap Aa en Maas, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en KWR Water Research Institute. Deze activiteit is mede gefinancierd met PPS-financiering uit de Toeslag voor Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI’s) van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.