Vier watertechnologieprojecten gehonoreerd binnen PPS-call voor Landbouw, Water en Voedsel

De PPS-call voor Landbouw, Water en Voedsel heeft vier projecten opgeleverd waarin TKI Watertechnologie aan deelneemt. In totaal zijn 107 projecten binnen de Topsectoren Agri & Food, Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Water & Maritiem en de ministeries van LNV en IenW goedgekeurd, met een budget van 134 miljoen euro.

De watertechnologieprojecten richten zich op PFAS, klimaatadaptatie in Laag-Nederland, hergebruik van effluent in de glastuinbouw en micronutriënten in de kringloop. De resultaten moeten leiden tot antwoorden op vragen uit de kennis- en innovatieagenda Landouw, Water en Voedsel rond klimaatbestendig landelijk en stedelijk gebied en het verbeteren van de waterkwaliteit.

PFAS

Per- en polyfluoroalkylstoffen (PFAS) vormen een bedreiging voor mens en milieu; monitoringsprogramma’s brengen de aanwezigheid van deze stoffen in beeld. Dit geldt echter voor een fractie van de ruim 4.700 geregistreerde vormen het complexe PFAS-mengsel. Daardoor is onbekend wat hiervan in het oppervlakte- en drinkwater zit en hoe het zich verspreidt. Extra complicerende factor is dat de industrie steeds meer alternatieve PFAS invoert als vervanging van gereguleerde stoffen. Deze vallen vaak buiten de bestaande monitoringsprogramma’s.

Het project ‘Een integrale aanpak voor opsporing van ongewenste perfluorstoffen in de waterketen’ pakt dit probleem bij de kop. Met behulp van trendanalyses worden de aanwezigheid en verspreiding van zowel per- als polyfluoralkylstoffen in kaart gebracht zodat meer lokaal gerichte (eenvoudigere en kostenefficiënte) meetprocedures kunnen worden ingericht voor het bewaken van de waterkwaliteit.

Klimaat- en waterrobuust Laag-Nederland

Een ander watertechnologieproject in de reeks goedgekeurde PPS-projecten betreft het aanreiken van handvatten voor een klimaatadaptieve inrichting en landgebruik in Laag-Nederland. Landelijke gebieden ondervinden hier problemen als gevolg van klimaatverandering en intensief gebruik van het natuurlijk systeem. Droogte en gebrek aan inzicht in (verandering in) watervraag en -aanbod, wateroverlast, verzilting, bodemdaling en onvoldoende waterkwaliteit moeten worden aangepakt om tot oplossingen te komen.

Het project ‘Klimaat- en waterrobuust Laag-Nederland van nu naar 2100’ werkt samen met verschillende dragers en gebruikers van het landelijk gebied – landbouw en natuur, recreatie, het agrocomplex en bedrijven – aan een toekomstbestendig perspectief voor zowel de korte als de langere termijn (2050-2100). Met ontwikkel- of adaptatiepaden kunnen deze termijnen door concrete stappen en doelstellingen met elkaar worden verbonden. Hieruit komen bouwstenen, maatregelen, verdienmodellen en adaptatiepaden voort, nodig voor een toekomstbestendige gebiedsinrichting en watermanagement in Laag-Nederland. Vanwege de schaal in ruimte en tijd overstijgt het project de vele initiatieven die op dit vlak al gaande zijn.

Hergebruik van effluent

Dankzij sterke verbetering van de kwaliteit van communaal effluent is aangetoond dat de glastuinbouw dit kan hergebruiken voor de teelt van gewassen. Zo is een gemeenschappelijk toekomstplan Gietwatervoorziening glastuinbouw van Greenport West-Holland in de maak, waarin een belangrijke optie is weggelegd voor effluent water van de rwzi en afvalwater van een collectief, of afvalwater van andere industrieën of partijen. Voordat de glastuinbouw deze overstap naar hergebruik van effluent water kan maken, is behoefte aan een blauwdruk met borging van de kwaliteit van het gietwater.

Het project ‘Borging van effluent rwzi voor de glastuinbouwsector’ gaat voorzien in deze behoefte. Gedacht wordt aan het continue meten van signaalstoffen. Voor de borging van de waterkwaliteit worden sensoren, non-invasieve meettechnieken en decision support systems (AI) ingezet. En een acceptatiestrategie moet de handen van alle stakeholders in de keten met de risicobeheersingsstrategie op elkaar krijgen door overeenstemming over de inzet van effluent, zonder risico’s voor het gewas en de volksgezondheid.

Micronutriënten in de kringloop

Vanuit het oogpunt van circulariteit verdienen micronutriënten binnen het agro-voedsel-afvalsysteem meer aandacht dan nu het geval is. Vergelijkbaar met fosfaat worden micronutriënten uit geologische reserves gewonnen en in de voedselketen lineair gebruikt. In het verleden werd wel gekeken naar hergebruik van organische reststromen, slibstromen en mest, maar niet vanuit de functionele waarde van micronutriënten. Er bestaat een sterke wens om dit om te buigen naar een circulaire omgang.

Het project ‘Micronutriënten in de kringloop’ richt zich op het sluiten van de kringloop van een 6 tot 8-tal essentiële micronutriënten in het Nederlandse voedselsysteem binnen wettelijke, milieukundige, economische en technologische kaders. De focus ligt op het directe (via de micronutriënten bevattende stromen) en indirecte (na behandeling van stromen) hergebruik van micronutriënten. De projectaanpak omvat het in kaart brengen van de nutriëntenstromenvrachten en -concentraties in reststromen, de plant-beschikbaarheid van deze micronutriënten en het ontwikkelen van waardeketens voor gerecyclede micronutriënten.