Water in de tuinbouw: veel kansen, maar lange adem noodzakelijk

Op 21 april jl. werd een ‘cross-sectoraal webinar’ georganiseerd onder de titel ‘Water in de Tuinbouw’. Ruim zeventig onderzoekers, watertech-ondernemers én Nederlandse telers kwamen online bij elkaar om kennis uit te wisselen over vraagstukken rondom circulair watergebruik, opslag van water, interne waterkwaliteit en terugwinning en hergebruik van meststoffen.

Het webinar werd georganiseerd door TKI Watertechnologie en TKI Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, in samenwerking met Water Alliance, NWP en Envaqua. Voorzichtige conclusie: er zijn volop commerciële kansen, maar de primaire motivatie in de sector is vooralsnog vooral het voldoen aan overheidsregels. Bedrijfseconomisch gewin vergt een langere adem.

Niet alleen schoner maken

Jim van Ruijven, afgestudeerd aan de Universiteit Leiden, nu actief voor Wageningen University, deed verslag van zijn onderzoek naar watermanagement in de glastuinbouw. Hij schetste de complexe recycling-processen waar telers mee te maken hebben, met name bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. In 2021 zullen alle bedrijven die deze middelen gebruiken hun water zodanig zuiveren dat van ieder middel tenminste 95% uit het lozingswater is verwijderd. Het gaat niet alleen om het schoner maken van lozingswater; ook het efficiënter gebruik van water heeft zin, aldus de onderzoeker, die er op wees dat watergebruik nog altijd 2 tot 3 procent van de bedrijfskosten uitmaakt.

De stip op de horizon is nog ambitieuzer, want door de strenger wordende Europese én nationale wetgeving, moet de sector in 2027 (nagenoeg) emissieloos zijn. De grote uitdaging bij recirculatie van water is de voor de plant ongewenste stoffen (zowel anorganisch als organisch) selectief kunnen verwijderen.

Andere sprekers

De andere sprekers presenteerden oplossingen en denkrichtingen die hierbij kunnen helpen. Zo liet Willem van Baak van WaterFuture zien hoe natrium op een efficiënte manier verwijderd kan worden uit recirculatiewater en vertelde Cees de Haan van Agrozone over het gebruik van ozon om water dat gebruik wordt voor de teelt te ontsmetten. Marcel Paalman van KWR Water Research Institute vertelde net als Jim over het onderzoek wat zij doen in de tuinbouw naar bijvoorbeeld het hergebruik van restwaterstromen en waterkwaliteit in de kas. Hugo Vreugdehil van Hoogheemraadschap Delfland vertelde over het project Rainlevelr, waar ze samen met de telers een community vormen om tijdelijk neerslag vast te houden in de regenwaterbassins van de telers tijdens een piekbui en gedoseerd te lozen na afloop van de bui. Zo voorkomen ze gezamenlijk overstromingen.

Onderzoek en innovatie

Moderator Jantienne van der Meij-Kranendonk, directeur TKI Watertechnologie en tevens werkzaam voor de WaterCampus, gaf aan een goed gevoel te hebben over het webinar. “Het webinar was goed bezocht en het was goed om te horen dat ondernemers geïnteresseerd zijn om mee te doen met onderzoek naar de knelpunten voor emissie loos telen. Wat ik mee heb genomen uit het webinar is dat er in de tuinbouw veel innovatie plaatsvindt, maar dat nog niet alle telers op de hoogte zijn van de huidige mogelijkheden op het gebied van waterhergebruik, hergebruiken van nutriënten en het toepassen van ozon of RO bij het zuiveren van water. Overigens is dat eigenlijk niet zo raar als je bedenkt dat de tuinbouw dikwijls een kapitaalintensieve sector is. Een teler die enkele jaren terug heeft geïnvesteerd in honderden vierkante meters nieuwe kas, kan wel tussentijds upgraden en innoveren, maar kan daar lang niet altijd zijn hele infrastructuur voor ombouwen. Ik vond het dan ook mooi om te zien dat veel innovaties die tijdens het webinar werden besproken praktisch ingestoken waren.”

Dat onderzoekers en ondernemers elkaar zoveel treffen is sowieso een sleutel-element bij innovatie, aldus Van der Meij-Kranendonk. “De onderlinge kennisuitwisseling kan eigenlijk niet vaak genoeg gebeuren. Omdat je zo onderzoeksprojecten goed kunt laten aansluiten bij praktische vragen vanuit de markt. Het is dé manier waarop we in Nederland een kennisvoorsprong hebben opgebouwd, die we vervolgens ook verder kunnen uitbouwen.”

Export

De TKI directeur vervolgt: “Bovendien hebben we in het verleden al gezien dat op deze manier Nederlandse innovaties ook hun weg naar het buitenland vinden. En dat is niet alleen goed voor de Nederlandse export, maar ook voor de hele wereld, waar we in hoog tempo de transitie naar efficiëntere voedselproductie zullen moeten maken. Dat veel innovaties uiteindelijk leiden tot een efficiënter watergebruik is goed voor Nederland en Europa, maar is van nóg grotere waarde voor landen in de wereld waar water schaars is.

Het vergt veel onderzoek en afstemming en vooral een lange adem. Maar uiteindelijk is de Nederlandse kennis die we gezamenlijk ontwikkelen echt goud waard.”

Meer informatie

Het webinar kan worden bekeken via deze link. Als u meer informatie wilt over het webinar, innovatieve wateroplossingen voor de tuinbouw of algemene vragen over watertechnologie dan kunt u contact opnemen met Matthijs Plijnaar of Renske Verhulst. Heeft u vragen over innoveren met water in de tuinbouw of in de watertechnologiesector neemt u dan contact op met onze water-tuinbouw innovatiemakelaar Jan Broos.