Betrouwbare detectie en beheersing van Legionella pneumophila in afvalwater

Doel van dit project is om bestaande Legionella-detectiemethoden te testen en waar nodig de methoden te verbeteren en toepasbaar te maken op afvalwater. Ook ontwikkelen en testen we voor deze situatie bestrijdings- of beheersmaatregelen van Legionella. De resultaten worden gedeeld op een online platform of kennisbank, toegankelijk voor deelnemende technologieleveranciers, waterbeheerders en Legionella-adviesbureaus. De informatie is bijvoorbeeld bruikbaar voor het opstellen van onderbouwde Legionella beheersplannen.

Technologie

In de afgelopen jaren is het aantal geregistreerde patiënten met een Legionella-besmetting in Nederland toegenomen. Het merendeel van deze infecties wordt veroorzaakt door Legionella pneumophila. Deze bacteriesoort vinden we vooral in watermilieus wanneer de watertemperatuur tussen 25 en 45°C ligt. Dergelijke watertemperaturen komen voor in verschillende door de mens gemaakte watersystemen, zoals afvalwaterzuiveringsinstallaties, waarvan is aangetoond dat ze een bron zijn van deze besmetting. Dit onderzoek spitst zich toe op het voorkomen van Legionella pneumophila in afvalwater.

De huidige kweekmethode voor Legionella (ISO 11731) die voor alle watermatrices wordt gebruikt heeft een aantal nadelen. Zo worden alleen Legionellasoorten gedetecteerd die op het selectieve agarmedia kunnen groeien en de analysetijd is lang: 7 – 14 dagen. Het grootste nadeel is dat bij toepassing van deze methode op viezere watermonsters, zoals koeltoren- en afvalwater, een zeer hoge ondergrens optreedt, veroorzaakt door de groei van storende flora op de agarplaten. Voor afvalwater is de detectiegrens (1×105 – 1×106 kve/l) zelfs vergelijkbaar met het niveau waarop Legionella-uitbraken kunnen optreden. Dit betekent dat er op dit moment geen methoden beschikbaar zijn om betrouwbaar de aantallen Legionella pneumophila in afvalwater te bepalen die gevolgen kunnen hebben voor de volksgezondheid, om vervolgens te kunnen beoordelen en te beslissen of technieken ofwel methoden nodig zijn die Legionellagroei tegengaan.

Voor beheerders van afvalwaterzuiveringsinstallaties is daarom een alternatieve, betrouwbaardere detectiemethode voor Legionella pneumophila in afvalwater noodzakelijk. Voor de detectie in drinkwater zijn onlangs verschillende alternatieven op de markt gekomen. Er is echter niet onderzocht of deze methoden ook geschikt zijn voor het opsporen van Legionella pneumophila in afvalwater, als alternatief voor de eerder beschreven kweekmethode waar zoveel nadelen aan kleven.

Naast het ontbreken van geschikte detectiemethoden voor Legionella in afvalwater, zijn er momenteel ook geen geschikte Legionella bestrijdings- of beheersmaatregelen beschikbaar voor afvalwaterzuiveringsinstallaties die de effectiviteit van het zuiveringsproces niet verstoren. Er is echter een aantal aanknopingspunten om zulke maatregelen te ontwerpen, wat kan leiden tot nieuwe technieken die vervolgens in de praktijk moeten worden getest.

Tot slot doen diverse partijen onderzoek naar risicomanagement van Legionella in afvalwaterzuiveringsinstallaties en in andere watersystemen. De kennis hierover is echter versnipperd en niet centraal beschikbaar. Ondanks een veelheid aan initiatieven heeft niemand pasklare antwoorden op vragen van waterschappen, bedrijven, omgevingsdiensten, gemeenten en adviesbureaus.

Uitdaging

Binnen het project worden nieuwe detectiemethoden getest voor Legionella (pneumophila) in afvalwater uit warmwaterstromen van communale en industriële afvalwaterzuiveringsinstallaties (afvalwater). We vergelijken de resultaten hiervan met de standaard kweekmethode volgens ISO 11731. Aangezien deze detectiemethoden veelal zijn ontwikkeld voor schonere watermatrices zoals drinkwater, verwachten we gedurende het project aanpassingen te moeten doen voor afvalwatermatrices.

De resultaten uit deze eerste fase worden gebruikt als input voor de vervolgstap. Dit betreft het identificeren, onderzoeken en testen van nieuwe bestrijdings- of beheersmaatregelen voor Legionella pneumophila in afvalwater. De meest veelbelovende combinatie van detectiemethode en technologische bestrijdings- of beheersmaatregel die hieruit naar voren komt, zal worden geoptimaliseerd en de operationele efficiëntie ervan wordt verbeterd.

Doel van het project is om bestaande Legionella-detectiemethoden te testen en de meest geschikte methoden te verbeteren en toepasbaar te maken op afvalwater. Dit wordt gecombineerd met het ontwikkelen en testen van technologische bestrijdings- of beheersmaatregelen van Legionella in afvalwater.

Oplossing

De resultaten van het project worden gedeeld op een online platform of kennisbank, waar de deelnemende technologieleveranciers, waterbeheerders en Legionella-adviesbureaus terecht kunnen. Het beschikbaar stellen van deze kennis en vaardigheden vergroot de kans op toepassing ervan in de praktijk. Daarmee nemen de risico’s op Legionella in afvalwater af en is de volksgezondheid beter gewaarborgd. De informatie is bijvoorbeeld bruikbaar voor het opstellen van onderbouwde Legionella beheersplannen en het delen van informatie. Geïnteresseerden kunnen ook informatie vinden over welke alternatieve detectiemethode het meest geschikt is voor hun watersysteem.