Sluiten van de waterketen in Noord-Holland

Geneesmiddelresten komen na gebruik via het toilet en de rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s) in het oppervlaktewater terecht. De huidige RWZI’s zijn niet specifiek gericht op het verwijderen van microverontreinigingen.

Ook komen geneesmiddelen met rivierwater uit het buitenland in Nederland terecht en zijn er andere veranderingen die drinkwaterbronnen beïnvloeden, zoals fluctuerende afvoer in rivieren vanwege klimaatverandering en toenemend medicijngebruik als gevolg van vergrijzing. Door de toename van resten van geneesmiddelen in oppervlaktewater, ontwikkelt zich de trend in Europa (Zwitserland, Duitsland, Frankrijk) in de richting van verwijdering van geneesmiddelen en andere “contaminants of emerging concern” (CEC’s) op RWZI’s. Doel is om te voorkomen dat deze stoffen in het oppervlaktewater terecht komen. De EU heeft recent een aantal stoffen, waaronder diclofenac en twee hormonen, toegevoegd aan een Watch List voor prioritaire stoffen (KRW).

Er vindt veel onderzoek plaats naar effectieve verwijderingstechnologie tegen lage kosten.

In Zwitserland heeft de overheid onlangs besloten om op termijn grote en belangrijke RWZI’s van een extra zuiveringsstap te voorzien. Ook in Duitsland en Frankrijk worden stappen in die richting overwogen. In Nederland is er ook meer aandacht voor deze problematiek.

Zodra CEC’s op de RWZI’s worden verwijderd, wordt de waterkwaliteit van het RWZI-effluent waarschijnlijk hoger dan de kwaliteit van het oppervlaktewater waarop wordt geloosd. Vanuit milieuperspectief en verbetering van het ecosysteem is dit positief, maar een goede kwaliteit van RWZI-effluent opent tevens deuren naar verkennen van hergebruik van dit water.

Technologie

Om de waterkwaliteit van effluent van RWZI’s te verbeteren om dat water te hergebruiken, moet de zuivering worden uitgebreid. O.a. CEC’s en pathogenen zullen moeten worden verwijderd. De vraag is welke CEC’s en pathogenen in RWZI effluent aanwezig zijn en welke zuivering nodig is om RWZI-effluent zodanig te zuiveren dat het kan worden hergebruikt. Beide vragen worden beïnvloed door het doel van hergebruik, bijvoorbeeld als proceswater voor industriële toepassing.

Uitdaging

In het project gaan we vaststellen welke mogelijkheden er zijn om de waterketen te sluiten na verwijdering van CEC’s op RWZI Wervershoof in Noord-Holland met bewezen drinkwatertechnologieën. De aanwezigheid van CEC’s (inclusief micro- en nanoplastics) in RWZI influent, -effluent en het ontvangende oppervlaktewater worden gemonitord. De verwijdering van een aantal indicator componenten wordt vastgesteld in een pilot installatie door een innovatieve combinatie van ozonisatie gevolgd door keramische microfiltratie en biologische actieve koolfiltratie. Ter optimalisatie kan voorafgaand ionenwisseling worden toegepast. Bij de ozonisatie gaan we tevens vaststellen of, en zo ja welke, oxidatie nevenproducten worden gevormd met bioassays en brede chemische screening.

Oplossing

Binnen het project stellen we vast welke mogelijkheden er zijn voor hoogwaardig hergebruik in de waterketen na verwijdering van CEC’s op RWZI Wervershoof in Noord-Holland. Waar mogelijk worden de resultaten vertaald naar algemene conclusies over het sluiten van de waterketen door hergebruik van RWZI effluent.

In april 2018 zijn de hierboven beschreven mogelijkheden voor sluiten van de waterketen in Noord-Holland bediscussieerd met de projectpartners en de waterlaboratoria in Noord-Holland. De eerste contouren voor een meetprogramma bij de pilot te Wervershoof zijn besproken.